Ekologia rozrodu zaganiacza Hippolais icterina w Polsce- analiza kart gniazdowych.    

Janusz Maliczak

Abstrakt: poddano 402 karty gniazdowe zgromadzone w Kartotece Gniazd i Lęgów, pochodzące z lat 1969-2002 z terenu całej Polski. Gniazda zaganiacza znajdowano najczęściej w zadrzewieniach i zakrzaczeniach śródpolnych. Aż 1/3 gniazd znaleziono w siedliskach synantropijnych. Gniazda były umieszczone na około 50 gatunkach roślin, głównie krzewów i drzew liściastych. Prawie połowa gniazd została zbudowana w okółku, a pozostałe na gałęzi bocznej, przy pniu, w koronie lub w odrostach. Gniazda znajdowano na wysokości 0,4-8 m nad ziemią (średnio 2 m). Sezon lęgowy zaganiacza trwał od pierwszej połowy maja do drugiej połowy lipca, a szczyt przystępowania do rozrodu przypadał na drugą połowę maja i pierwszą połowę czerwca. Nie stwierdzono długoterminowych zmian w czasie przystępowania do rozrodu. Średnia wielkość zniesienia wynosiła 4,8 jaj (zakres 3-6 jaj). Zniszczeniu uległo 55% lęgów. Lęgi z jajami były niszczone częściej niż lęgi z pisklętami. Straty częściowe były niewielkie, a przeciętnie lęgi były zredukowane o jedno pisklę. Najczęstszą przyczyną strat całkowitych było drapieżnictwo odpowiedzialne za 35% strat gniazdowych.

Wykorzystanie osiki Populus tremula przez ptaki w pierwotnych drzewostanach    Białowieskiego Parku Narodowego.

Wiesław Walankiewicz, Dorota Czeszczewik

Abstrakt: Celem pracy było zbadanie, jak w pierwotnych drzewostanach Białowieskiego Parku Narodowego różne gatunki ptaków wykorzystują do żerowania i gniazdowania osikę Populus tremula. Wykazujemy, że osika, pomimo niskiego udziału w drzewostanie, jest często wykorzystywana przez szereg gatunków ptaków. Udział wszystkich stojących osik (żywych i martwych łącznie) o średnicy pnia ł10 cm wśród wszystkich drzew w drzewostanach wynosił: w grądzie 0,2%, w łęgu 0,8% i w borze 0,4%. Pięć z siedmiu analizowanych dziuplaków wtórnych: szpak Sturnus vulgaris, kowalik Sitta europaea, bogatka Parus major, muchołówka żałobna Ficedula hypoleuca i modraszka P. caeruleus gniazdowało w osice częściej niż wynikało to z jej udziału w drzewostanach. Podobnie było z gnieżdżeniem dwóch gatunków dzięciołów (dużego Dendrocopos major i białogrzbietego D. leucotos). Również pięć z sześciu obserwowanych gatunków dzięciołów (białogrzbiety, duży, średni D. medius, dzięciołek D. minor i czarny Dryocopus martius) preferowało osikę jako miejsce żerowania. Stosowana w parkach narodowych praktyka usuwania osiki jako gatunku rzekomo tylko czasowo występującego w drzewostanach nie znajduje naukowego uzasadnienia. Prowadzi to do pozbawiania kilku gatunków ptaków, w tym np. dzięcioła białogrzbietego, miejsc żerowiskowych i lęgowych, obniżając różnorodność gatunkową chronionych obszarów.

Liczebność nielęgowych kormoranów Phalacrocorax carbo w zachodniej części Zatoki Gdańskiej w latach 1998-1999 - przydatność różnych metod oceny ich liczby na dużych akwenach.

Szymon Bzoma

Abstrakt: Liczenia kormoranów przeprowadzano w zachodniej części Zatoki Gdańskiej w latach 1998 i 1999 licząc ptaki w każdym miesiącu dwiema metodami: liczeń brzegowych w ciągu dnia (I-IV i IX-XII 1998 oraz I-XII 1999) oraz liczeń na znanych noclegowiskach przed zmrokiem. Największe liczebności kormoranów stwierdzono jesienią (4450 w październiku 1998 i 17 710 ptaków we wrześniu 1999), najniższe wiosną 1998 r. (mniej niż 200 kormoranów w marcu) i zimą (od 455 do 837 ptaków w obu latach badań). Z wyjątkiem listopada 1998 w pozostałych miesiącach wyniki uzyskane w r. 1999 były wyższe (często kilkukrotnie) niż w tych samych miesiącach 1998 r. Wyniki liczeń uzyskanych obiema metodami są silnie skorelowane, ale różnią się. Przyczynami rozbieżności w wynikach było: omijanie w czasie liczeń brzegowych noclegowisk położonych w portach wojennych (zaniża to wyniki latem i jesienią); liczenie żerujących i odpoczywających kormoranów z kolonii w Kątach Rybackich w rejonach ujścia przekopu Wisły zawyżało wyniki liczeń brzegowych w okresie lęgowym, a płoszenie kormoranów i ich stadne przemieszczanie się zimą powodowało, że jednorazowe wyniki, niezależnie od metody, mogą być obarczone znacznym błędem. Najlepszą metodą dokładnego oszacowania liczby kormoranów są liczenia na noclegowiskach.

Chencellor R.D., Meyburg B.-U. (eds). 2004. Raptors Worldwide.
World Working Group on Birds of Prey and Owls, Berlin . Jan Lontkowski