Występowanie mewy srebrzystej Larus argentatus, mewy białogłowej
L. cachinnans i mewy romańskiej L. michahellis w środkowej Polsce w cyklu rocznym.

Grzegorz Neubauer, Marcin Faber, Magdalena Zagalska-Neubauer

Abstrakt: Na podstawie całorocznych liczeń na dwóch stanowiskach w środkowej Polsce (37 na składowisku odpadów w Toruniu i 39 na zb. Jeziorsko), z lat 2001-2004, określono dynamikę liczebności, skład gatunkowy i strukturę wiekową ugrupowania trzech gatunków mew - mewy srebrzystej L. argentatus, mewy białogłowej L. cachinnans i mewy romańskiej L. michahellis. Łączna liczebność dużych mew na obu stanowiskach była najniższa w IV-VI, a najwyższa jesienią (IX-XI) i w Toruniu - zimą (I-II). Udział poszczególnych gatunków w ugrupowaniu był w skali roku zróżnicowany: mewa srebrzysta dominowała w półroczu zimowym (X-III, do 1500 os. na zb. Jeziorsko i 1950 os. w Toruniu), mewa białogłowa występowała najliczniej w półroczu letnim (IV-IX, odpowiednio do 1130 i 330 os.), a mewa romańska pojawiała się głównie latem-jesienią (VI-XI, odpowiednio do 115 i 420 os.). Stwierdzono, że w V-VIII, mewy srebrzyste występowały nielicznie w Toruniu (15-35%) i skrajnie nielicznie na zb. Jeziorsko (1-11%). Uzyskane wyniki wskazują, że mewa srebrzysta jest najrzadszym, a mewy białogłowa i romańska dominującymi gatunkami dużych mew w środkowej Polsce w okresie letnim. Wyniki uzupełniających liczeń z okolic Konina i zb. Żywieckiego (2002-2004) oraz rozmieszczenie stwierdzeń wiadomości powrotnych o ptakach z omawianych gatunków mew potwierdzają otrzymane wyniki.

Zmiany awifauny lęgowej Rezerwatu Biosfery "Jezioro Łuknajno" w latach 1982-2002.

Grzegorz Osojca

Abstrakt: W latach 1999-2002 określono skład i liczebność ptaków lęgowych jeziora Łuknajno i terenów przyległych, obejmujących obszar ok. 710 ha Rezerwatu Biosfery. Przedstawiono zmiany jakościowe i ilościowe awifauny tego terenu w stosunku do lat 1982-1987 (Bukaciński & Jabłoński 1992a). Wykazano znaczne zubożenie awifauny, gdyż w latach 1999-2002 stwierdzono 97 gatunków ptaków lęgowych, wobec 119 gatunków w latach 1982-1987. W okresie 20 lat z awifauny lęgowej rezerwatu "Jezioro Łuknajno" wycofało się 12 gatunków (perkoz rdzawoszyi Podiceps grisegena, zausznik P. nigricollis, bączek Ixobrychus minutus, czapla siwa Ardea cinerea, cyraneczka Anas crecca, rożeniec A. acuta, sieweczka rzeczna Charadrius dubius, sieweczka obrożna Ch. hiaticula, rycyk Limosa limosa, krwawodziób Tringa totanus, śmieszka Larus ridibundus i wodniczka Acrocephalus paludicola), zaś z awifauny terenów przyległych do jeziora dalszych 10 gatunków. Liczebność 38 gatunków (szczególnie ptaków wodnych) znacznie spadła. Przyczyny tak znacznego zubożenia awifauny są niejasne. W latach 1982-2002 zaszły bardzo istotne zmiany środowiskowe mogące mieć wpływ na zmiany awifauny jez. Łuknajno i terenów przyległych: znaczne ograniczenie użytkowania gruntów rolnych na terenie zlewni jeziora (sukcesja wtórna), sukcesja pierwotna jeziora oraz pojawienie się norki amerykańskiej Mustela vison.

Rzadkie ptaki obserwowane w latach 1999-2003 na Pomorzu Zachodnim.

Zbigniew Kajzer, Sebastian Guentzel, Michał Jasiński, Marcin Sołowiej

Abstrakt: W latach 1999-2003 na Pomorzu Zachodnim odnotowano pierwsze przypadki gniazdowania łabędzia krzykliwego Cygnus cygnus, rybitwy białowąsej Chlidonias hybrida oraz włochatki Aegolius funereus, a po 42 latach przerwy do awifauny lęgowej powrócił sokół wędrowny Falco peregrinus. Wykazano regularne występowanie kilku gatunków dotychczas rzadko pojawiających się w tym rejonie Polski, jak np. czapla biała Egretta alba, brodziec pławny Tringa stagnatilis czy mewa czarnogłowa Larus melanocephalus. W skali kraju wyróżniają się liczne obserwacje bernikli białolicej Branta leucopsis, biegusa morskiego Calidris maritima czy świergotka nadmorskiego Anthus petrosus. Do najciekawszych stwierdzeń należały pierwsze regionalne obserwacje kormorana czubatego Phalacrocorax aristotelis, bernikli rdzawoszyjej B. ruficollis, biegusa arktycznego C. melanotos, dzięcioła białoszyjego Dendrocopos syriacus, jaskółki rudawej Hirundo daurica oraz "pliszki czarnogłowej" Motacilla flava feldegg. Z pozostałych interesujących obserwacji na wyróżnienie zasługują stwierdzenia birginiaka Polysticta stelleri, sępa płowego Gyps fulvus, dropia Otis tarda, sieweczki morskiej Charadrius alexandrinus, mornela Ch. morinellus, wydrzyka wielkiego Stercorarius skua i czeczotki tundrowej Carduelis hornemanni.